Σήμερα βιώνουμε τη λιτή πολυτέλεια της ευεξίας, της ενδοσκόπησης, της προσωπικής ενδυνάμωσης και αυτοβελτίωσης. Εδώ η κατανάλωση αλκοόλ δεν βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να λάμψει, να υπερνικήσει, να καταστρέψει. Η νηφαλιότητα στην εποχή μας είναι ατομικό ζητούμενο και στόχος για εκατομμύρια νέους σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Οι 20άρηδες πίνουν λιγότερο
Οι λόγοι είναι πολλοί, όπως χαρακτηριστικά μας απαντά ο Γιάννης Βαβαδάκης, επικεφαλής Ερευνας και Ανάπτυξης ποτών στα μπαρ «Line Athens» και «Walk in Athens»: «Καταρχάς υπάρχει μια στόχευση ως προς τη διασκέδαση που σίγουρα σχετίζεται και με την οικονομική κατάσταση των ημερών μας. Οι νέοι πλέον ξεκινούν νωρίτερα την έξοδό τους αλλά και γνωρίζουν από πριν πού θα πάνε και τι θα καταναλώσουν. Εχουν περάσει ανεπιστρεπτί οι μέρες που αλλάζαμε μια ντουζίνα μαγαζιά μέχρι να επιστρέψουμε στα σπίτια μας. Η αρμονία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής είναι μια παράμετρος που οι νέοι που πλησιάζουν τα 30 σήμερα λαμβάνουν πολύ σοβαρά υπόψη τους. Οι νέες γενιές κοιτάζουν επίσης περισσότερο την υγεία τους, κοιμούνται νωρίς, ξυπνούν νωρίς, γυμνάζονται επηρεασμένοι ίσως από ένα ξενόφερτο ελκυστικό αθλητικό μοντέλο αλλά αυτό είναι ένα γεγονός πλέον. Η τάση του aperitivo και του ποτού μετά το γραφείο που ήρθε στη χώρα μας από την Ιταλία και την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη έφερε και στην Αθήνα το ρεύμα του “βγαίνω για ένα ποτό στις 6 ή στις 7 αμέσως μετά το πέρας της εργασίας μου και επιστρέφω νωρίς στο σπίτι μου”. Υπάρχει και μια αυξανόμενη τάση σε πολλά μπαρ και εστιατόρια πλέον από νωρίς να δημιουργείται ένα κλίμα διασκέδασης με δυνατή μουσική, happy hours, special menus και events που δεν κρατά όμως μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, όπως συνήθιζε τις περασμένες δεκαετίες».
Και έπειτα ήρθε η… νηφάλια περιέργεια
Ο όρος «νηφάλια περιέργεια» σημαίνει να αμφισβητείς ανοιχτά τη σχέση σου με το αλκοόλ. Το κίνημα της νηφάλιας περιέργειας είναι μια αυξανόμενη ομάδα ατόμων που πίνουν λιγότερο ή καθόλου ως επιλογή τρόπου ζωής. Το κίνημα αντιτίθεται στα στερεότυπα ότι όσοι δεν πίνουν είναι λιγότερο κοινωνικοί ή διασκεδάζουν λιγότερο. Υποστηρίζει την επιλογή να αμφισβητείς ή να νιώθεις περίεργος για κάθε παρόρμηση, πρόσκληση και προσδοκία για ποτό, αντί να ακολουθείς άσκοπα την κυρίαρχη κουλτούρα κατανάλωσης αλκοόλ. Στο «Walk in», μου λέει ο Γιάννης Βαβαδάκης, βλέπουμε το αποτέλεσμα αυτού του κινήματος με εμφατικό τρόπο. Με γνώμονα λοιπόν τη νηφαλιότητα ως κυρίαρχη στάση μεγάλο μερίδιο τις προτιμήσεις των επισκεπτών κατέχει η Κombucha IPA. Eνα ποτό-γέφυρα ανάμεσα στο αλκοόλ και στα μη αλκοολούχα ανάμεσα στο wellness και στο night out.
«Η Κombucha IPA είναι ένας υβριδικός τύπος ποτού που συνδυάζει την kombucha, ένα ελαφρώς όξινο ρόφημα που παράγεται με ζύμωση τσαγιού, ζάχαρης και καλλιέργειας συμβιωτικών βακτηρίων και ζυμών, με μια India Pale Ale. Ενα δημοφιλές στυλ μπίρας με έντονα αρώματα λυκίσκου και τροπικών φρούτων. Το αποτέλεσμα αυτής της ένωσης είναι ένα μη αλκοολούχο ή χαμηλό-αλκοολούχο ποτό με την αρωματική ένταση του λυκίσκου και τη δροσερή, ξηρή, ελαφρώς ξινή αίσθηση της kombucha. Μπορεί να είναι 0,0%-0,5%. Αρέσει δε στους νέους γιατί έχει λιγότερη ζάχαρη από τα αναψυκτικά. Συνδέεται με την υγεία και την ευεξία (προβιοτικά, χαμηλό αλκοόλ). Eχει γευστική πολυπλοκότητα σαν craft μπίρα, αλλά πιο δροσερή και φιλική. Είναι instagrammable και ταιριάζει στη νέα κουλτούρα που συζητάμε ».
Οι νέοι πλέον επιλέγουν κοκτέιλ χωρίς αλκοόλ. Τα γνωστά στους καταλόγους και ως mocktails. Η βιομηχανία του αλκοόλ είναι γεμάτη καινοτομίες ως εκ τούτου τα mocktails πλέον δεν είναι μόνο χυμοί, σόδες, φρούτα και γαρνιτούρες. Μια πλειάδα διαφορετικών αλκοολικών βάσεων με 0% αλκοόλ, όπως τζιν με 0% αλκοόλ, βότκα, τεκίλα, βερμούτ, ρούμι, υπάρχουν για να κάνουν τα αγαπημένα σας κοκτέιλ το ίδιο ευχάριστα με την ιδία γνώριμη αίσθηση και γεύση χωρίς καθόλου αλκοόλ. Ακόμη και ένα Sigle Malt Highland Whisky μπορεί να είναι με 0,2% AΒV.
Τρεις υπεύθυνοι μπαρ μιλούν για το σήμερα
«Οι νέοι σήμερα πίνουν πιο στοχευμένα, πιο συνειδητοποιημένα. Ολόκληρη η διασκέδασή τους είναι πιο στοχευμένη ως προς τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά», μου αναφέρει ο Ξαβιέ Mισαηλίδης, ένας από τους πιονέρους bartenders της Αθήνας πό τις μπάρες του οποίου πέρασαν γενιές και γενιές πελατών. «Οι νέοι είναι πιο αφυπνησμένοι όχι μόνο ως προς τις αλκοολικές τους συνήθειες», συνεχίζει, «αλλά και ως προς τον τρόπο διασκέδασής τους. Είναι πιο κοινωνικοί, η διασκέδαση είναι πιο παρεΐστικη. Οι νέοι πλέον μαζεύονται σε σπίτια σε πλατείες, σε καφενεία, σε παράλιες. Καταναλώνουν περισσότερο κρασί, μπίρα και τσίπουρο, αποφεύγουν το σκληρό αλκοόλ ακόμα και αν αυτό είναι ένα gin με τόνικ, δεν μεθούν όπως παλιά, χορεύουν και φλερτάρουν χωρίς να έχουν το αλκοόλ ως πρωταρχικό σκοπό και μέσο διασκέδασης».
Ο Μπάμπης Καιδαλίδης, ένας εκ των ιδρυτών του Athens Bar Show και bartender ο ίδιος για σειρά δεκαετιών, περικλείει τις βασικές αλλαγές στη διασκέδασή των νέων στο τρίπτυχο: κοκτέιλ με 0% αλκοόλ (ένα Negroni με 0% gin είναι ένα διαρκώς αυξανόμενο κοκτέιλ στα μπαρ σε ολόκληρη την Ελλάδα), aperitivo (η κουλτούρα των spritzer είναι σαρωτική, ιδιαίτερα στην πρωτεύουσα γιατί συνδυάζουν όψη – εμφάνιση, άρωμα, διάρκεια και τιμή και είναι χαμηλά σε αλκοόλ) και υπεύθυνη κατανάλωση αλκοόλ.
Οι νέοι πίνουν και σήμερα αλλά πίνουν πιο υπεύθυνα, ορίζουν ένα όριο κατανάλωσης και η έξοδός τους πλέον ξεκινά σαφώς πιο νωρίς και τελειώνει πιο νωρίς. Βλέπει, δε, μια αύξηση στην κατανάλωση τσίπουρου και κρασιού που σαφώς σχετίζεται και με οικονομικούς παράγοντες, όχι όμως αποκλειστικά. «Υπάρχει μια αγάπη των νέων ανθρώπων στο τσίπουρο τα τελευταία χρόνια».
Πιστεύει επίσης πως η κουλτούρα των aperitivi και του ποτού μετά το γραφείο αντανακλά μια κοσμοθεωρία, έναν τρόπο ζωής που ήρθε και στη χώρα μας με σκοπό να μείνει για πολλά χρόνια. «Δεν είναι απλά μια τάση», μου αναφέρει χαρακτηριστικά και συνεχίζει: «Είναι μια στάση που αντανακλά τους ρυθμούς της εποχής μας. Οι νέοι πλέον δεν μεθούν. Δεν τους ελκύει η μεθυσμένη τους εικόνα, ειδικότερα όταν το κοινωνικό προφίλ τους είναι πολύ σημαντικό για τους ίδιους».
1 στους 4 νέους δεν έχει πιει ποτέ
Οι αριθμοί της ΕΛΣΤΑΤ πίσω από τη νέα τάση
Για χρόνια το αλκοόλ ήταν σχεδόν πάντα συνώνυμο μιας εξόδου. Από μια μπίρα στην πλατεία μέχρι ένα ποτήρι κρασί και σφηνάκια σε μπαρ, οι τότε νέοι έπιναν συχνά. Η νέα γενιά φαίνεται να ξαναγράφει τους κανόνες της κατανάλωσης.
Σύμφωνα με έρευνα του 2019 της ΕΛΣΤΑΤ, οι νέοι έως 24 ετών ήταν πιο πιθανό να απέχουν από το αλκοόλ. Μάλιστα, το 22,4% των νέων ηλικίας 15-24 δήλωσε ότι καταναλώνει αλκοόλ μία με δύο φορές την εβδομάδα, ενώ μόλις το 1% πίνει καθημερινά.
Στην ηλικιακή ομάδα 25-34, το 25,4% πίνει μία-δύο φορές την εβδομάδα και μόλις το 2,6% καθημερινά. Αντίθετα, οι 45-54 καταναλώνουν αλκοόλ καθημερινά σε ποσοστό 6,7%.
Εντυπωσιακό είναι, πάντως, ότι το 24% των νέων 18-24 δεν έχει δοκιμάσει ποτέ αλκοόλ ή έχει πιει μόνο μερικές γουλιές. Παράλληλα, μόλις το 21,5% όσων κατανάλωσαν αλκοόλ τους τελευταίους 12 μήνες έχει καταναλώσει έξι ή περισσότερα ποτά σε μία περίσταση, ενώ η κατανάλωση συνδέεται συχνά με κοινωνικούς χώρους, όπως καφετέριες και μπαρ.
Το φαινόμενο, πάντως, δεν είναι τοπικό. Πρόσφατη έρευνα της Gallup αναφέρει ότι μόλις το 54% των ενηλίκων στις ΗΠΑ δηλώνει ότι καταναλώνει αλκοόλ – ιστορικό χαμηλό για τα τελευταία 90 χρόνια.
Στις ηλικίες 18-34 το ποσοστό πέφτει στο 50%, σε αντίθεση με τα στοιχεία του 2023, όπου το ποσοστό ήταν στο 59%. Η ετήσια δημοσκόπηση της Gallup καταγράφει σταθερή πτώση στην κατανάλωση από το 1997, με τη σημερινή νεολαία να πίνει λιγότερο από τις προηγούμενες γενιές.
«Ποτέ δεν ένιωσα την ανάγκη να πιω για να περάσω καλά»
«Κανείς δεν θέλεις να σε δει μεθυσμένη στον δρόμο το 2025»
Το αλκοόλ έχει συνδεθεί με σοβαρές νόσους, όπως καρδιοαγγειακές παθήσεις, ηπατική νόσο, καρκίνο και ψυχικές διαταραχές, καθώς η αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσής του μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της υγείας και της διαύγειας στην καθημερινότητα των νέων.
«Ποτέ δεν έπινα πολύ. Μέχρι πριν από κάποια χρόνια ήμουν αθλητής, πλέον συνεχίζω να γυμνάζομαι και να τρώω σωστά, αλλά όχι στο ίδιο επίπεδο. Στην καθημερινότητά μου το αλκοόλ δεν έχει θέση. Πίνω μία-δύο φορές τον μήνα καμιά μπίρα ή ένα κοκτέιλ με βάση την τεκίλα που μου αρέσει, αλλά σπάνια να βγούμε με την παρέα μου για ποτό», εξομολογείται ο Γιώργος, 22 ετών. Η αποχή από το αλκοόλ, όμως, έχει θετικό αντίκτυπο και στις προσωπικές και επαγγελματικές υποχρεώσεις των νέων.
Με την ανάγκη για ψυχική ισορροπία να είναι πιο έντονη από ποτέ, πολλοί αποφεύγουν την κατανάλωση ως μέσο μείωσης του άγχους, αλλά και της καλύτερης αξιοποίησης των χρημάτων τους. Ο Μάνος, 19 ετών, λέει ότι τα οικονομικά του δεν του επιτρέπουν να βγαίνει για ποτό. «Προτιμάμε να πάμε για φαγητό, γιατί θα χαλάσουμε λιγότερα χρήματα και θα περάσουμε καλύτερα», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Από την άλλη πλευρά, η Ιωάννα, 32 ετών, μας μίλησε για τη σχέση της με το αλκοόλ. «Ποτέ δεν ένιωσα την ανάγκη να πιω για να περάσω καλά. Ακόμη και σήμερα πίνω αλκοόλ μόνο συνοδεύοντας το φαγητό. Μου αρέσει, για παράδειγμα, ένα ποτηράκι κρασί με έναν μεζέ. Στο παρελθόν, συχνά αντιμετώπιζα δυσκολίες, καθώς δεν έβρισκα μη αλκοολούχες επιλογές, εκτός από χυμούς. Πλέον, όμως, μπορεί κανείς να βρει mocktails με διάφορα γευστικά προφίλ», εξηγεί η Ιωάννα, αναδεικνύοντας την αυξανόμενη διάθεση για εναλλακτικές επιλογές που δεν περιλαμβάνουν αλκοόλ.
Από τα φοιτητικά χρόνια στον νηφάλιο τρόπο ζωής
Τα φοιτητικά χρόνια συχνά συνδέονται με την καθημερινή κατανάλωση αλκοόλ, όπου το ποτό γίνεται σχεδόν αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνικής ζωής. Ωστόσο αυτή η συνήθεια φαίνεται να έχει αρχίσει να αλλάζει, με ολοένα περισσότερους νέους να υιοθετούν έναν πιο υγιεινό και συνειδητό τρόπο ζωής.
Οι κανόνες, όμως, έχουν αλλάξει ακόμη και στους μεγαλύτερους. Η 27χρόνη Α.Σ. σπούδασε στα Γιάννενα και, όπως μας τονίζει, εκεί έβγαινε κάθε μέρα σε τσιπουράδικα. «Στην πρωτεύουσα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εχουμε μεγαλώσει και πλέον καταλαβαίνουμε ότι σημασία έχει η παρέα. Συνεχίζουμε να βγαίνουμε, αλλά δεν χρειαζόμαστε το αλκοόλ για να περάσουμε καλά. Η παρέα μου, για παράδειγμα, δεν πίνει καθόλου», εξηγεί και τονίζει ότι η ίδια πίνει 1-2 φορές το 15ήμερο, αλλά μόνο αν είναι σίγουρη ότι δεν θα μεθύσει. «Κανείς δεν θέλεις να σε δει μεθυσμένη στον δρόμο το 2025», καταλήγει.
