Την αμφιλεγόμενη τροποποίηση του άρθρου 191 του Ποινικού Κώδικα περί «ψευδών ειδήσεων» που στηλιτεύθηκε εντός και εκτός Ελλάδας ως απόπειρα λογοκρισίας και συνέβαλε σημαντικά στη ραγδαία πτώση της χώρας στη διεθνή κατάταξη της ελευθερίας του Τύπου αποσύρει τελικά η κυβέρνηση.

Με τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή ενόψει της σημερινής ψήφισης του νομοσχεδίου του υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ, Γιάννη Οικονόμου, για τον έγχαρτο και ηλεκτρονικό Τύπο, η κυβέρνηση ουσιαστικά επαναφέρει την πρόβλεψη του άρθρου 191 η οποία ίσχυε πριν την επίμαχη τροποποίηση. Πιο συγκεκριμένα αποσύρεται η πρόβλεψη που επικρίθηκε από τους περισσότερους αρμόδιους φορείς ως επικίνδυνη για την ελευθερία του λόγου και τιμωρούσε μέχρι και με τριετή φυλάκιση όσους διαδίδουν ή διασπείρουν «ψευδείς ειδήσεις» που θεωρούνται από τη δικαιοσύνη «ικανές να προκαλέσουν ανησυχίες ή φόβο με κίνδυνο για την οικονομία, τον τουρισμό, την αμυντική ικανότητα της χώρας και τις διεθνείς σχέσεις». Πλέον για να υπάρξει τιμωρία θα ορίζεται ρητά ότι δεν αρκεί ο «κίνδυνος» αλλά απαιτείται και το «αποτέλεσμα» της πρόκλησης φόβου, και όχι απλώς ανησυχίας.

Η αντίδραση των δημοσιογραφικών ενώσεων

Η διάταξη που αποσύρει τελικά ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ είχε προκαλέσει την έντονη αντίδραση δημοσιογραφικών ενώσεων, σημαντικής μερίδας του νομικού κόσμου καθώς και πολυάριθμων οργανώσεων εντός και εκτός Ελλάδας. Σφοδρές επικρίσεις είχαν διατυπωθεί και από τις Βρυξέλλες με δεδομένο ότι τόσο αυστηρές και αόριστες προβλέψεις υπάρχουν στην ΕΕ μόνο στην Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν. Σημειώνεται ότι δρακόντειες διατάξεις για την ποινικοποίηση «ψευδών ειδήσεων» έχει προωθήσει και η κυβέρνηση Ερντογάν στην Τουρκία μέσω των οποίων προχωρά σε διώξεις αντιφρονούντων.

Υπενθυμίζεται ότι η ΕΣΗΕΑ είχε ζητήσει την απόσυρση της τροποποίησης υπογραμμίζοντας τον κίνδυνο «να βρεθούμε οι δημοσιογράφοι αυτεπάγγελτα υπόλογοι γιατί, εκφράζοντας την άποψή μας, ή ασκώντας κριτική που είναι συστατικό στοιχείο της αποστολής μας, μπορεί να προκαλέσουμε ανησυχίες ή φόβο στους πολίτες». «Ελλοχεύει ο κίνδυνος να παρεμβαίνει η Δικαιοσύνη και να περιορίζει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία του λόγου και την έκφραση απόψεων για ό,τι συμβαίνει γύρω μας» είχε τονίσει η ΕΣΗΕΑ και είχε καταγγείλει ότι «ποινικοποιείται η προσωπική άποψη, η κριτική και η έκφρασή της στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ή στο διαδίκτυο».

Παραμένει η αοριστία περί ψευδών ειδήσεων

Πάντως, παρά την απόσυρση της επίμαχης τροποποίησης, στη νέα διάταξη δεν αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της αόριστης αναφοράς σε ψευδείς ειδήσεις, κάτι που έχουν επισημάνει δημοσιογραφικές ενώσεις και ειδικοί. Σημειώνεται, ότι κατά πρώτον, δεν διευκρινίζεται εάν μπορεί να θεωρηθεί ψευδής είδηση ένα σατιρικό άρθρο ή μια μυθοπλαστική ανάρτηση. Δεύτερον δεν διασαφηνίζεται τι διαχωρίζει ακριβώς τις «ψευδείς» αναρτήσεις ή δηλώσεις πολιτών από τις ψευδείς ειδήσεις και τρίτον δεν διαχωρίζονται οι ανακριβείς από τις παραποιημένες, τις ψευδείς και τις κατασκευασμένες ειδήσεις.